تعریف شانه منجمد

در این بیماری، هم شانه دردناک می شود و هم دامنه حرکتی آن بطور قابل توجهی کاهش می یابد و بیمار نمی تواند دست خود را بالای سر و یا به پشت خود ببرد، یعنی شانه به “خشکی” (Stiffness) مبتلا می شود. در این بیماری کپسول شانه سفت، چروکیده و کوتاه شده و حجم داخل آن کاهش می یابد. کپسول شانه یک کیسه محکم است که از یک طرف سر استخوان بازو را در بر می گیرد و از طرف دیگر به لبه سطح مفصلی استخوان کتف، یعنی به لبه گلنوئید متصل می شود و با حرکات شانه، سر بازو داخل آن می چرخد.
 
عوامل مستعد کننده شانه یخ زده
عوامل زیر میتوانند شرایط را برای بروز این بیماری مستعد کنند
دیابت : این عارضه در افراد دیابتی شایعتر است بطوریکه ۱۰ تا ۲۰ درصد افراد دیابتی در طول زندگیشان دچار این بیماری میشوند.
کم کاری و پرکاری تیروئید
بیماری پارکینسون
جراحی های مغز
هرنی دیسک مهره های گردن
بعد از جراحی سرطان پستان
بیماریهای قلبی و بعد از جراحی های قلب
بسیاری از افرادی که دچار شانه یخ زده میشوند از لحاظ روحی دچار افسردگی یا اضطراب هستند.
هر شانه ای وقتی برای مدتی بیحرکت میشود دچار محدودیت حرکت میشود پس بعد از هر آسیب شانه باید حرکات این مفصل خیلی زود شروع شود تا از ایجاد این بیماری پیشگیری شود.
 
علائم و نشانه ها
اکثر بیماران مبتلا به چسبندگی شانه ابتدا با تشدید درد و سپس محدود شدن دامنه حرکتی شانه مواجه می‌شوند. تشخیص علائم و نشانه های شانه یخ زده دارای ۴ مرحله است، متخصص فیزیوتراپی می‌تواند مرحله بیماری را به درستی تشخیص دهد:

مرحله اول
تشخیص شانه یخ زده معمولاً در این مرحله دشوار است. بیمار حدود ۱ تا ۳ ماه از علائمی رنج برده است که در حال تشدید شدن هستند. حرکت فعال و غیرفعال، یعنی حرکتی که بیمار به اراده خود انجام نمی‌دهد و متخصص شانه را حرکت می‌دهد، به بروز درد دامن می‌زند. بیمار معمولاً هنگام ثابت بودن دردی سنگین را در شانه حس می‌کند، اما درد در اثر تکان دادن شانه شدید و “تیز” می‌شود. توانایی حرکتی در این مرحله اندکی کاهش می‌یابد، و بیمار برای رهایی از درد، کمتر شانه را به کار می‌گیرد. محدودیت حرکتی شانه هنگام “چرخش خارجی”، یعنی چرخاندن دور از بدن بازو، بیشترین شدت را دارد، اما به تدریج بالا بردن بازو، خم و دور کردن بازو از بدن، یا بردن دست پشت بدن، یعنی چرخش داخلی، نیز دشوار می‌شود. بیمار شب هنگام و در طول روز دچار درد می‌شود.
 
مرحله دوم
در این مرحله ۳ تا ۹ ماه از زمان شروع علائم گذشته است و به احتمال زیاد محدودیت حرکتی و درد، به ویژه در شب‌ها، افزایش قابل توجهی یافته است. بیمار هنوز می‌تواند تاحدی شانه را حرکت دهد، اما دامنه حرکتی این مفصل به علت درد و گرفتگی و خشکی شانه کاهش یافته است.
 
مرحله سوم
علائم ۹ تا ۱۴ ماه دوام داشته است و دامنه حرکتی شانه کاهش قابل ملاحظه‌ای داشته است. بیمار در آغاز این مرحله هنوز احساس درد دارد، اما درد در اواخر این مرحله کاهش می‌یابد و معمولاً تنها زمانی بروز می‌یابد که بیمار به شانه فشار بیاورد و آن را در انتهای دامنه حرکتی آن به کار گیرد.
 
مرحله چهارم
پس از ۱۲ تا ۱۵ ماه تحمل علائم، درد کاهش چشمگیری به ویژه در شب‌ها، می‌یابد. دامنه حرکت هنوز محدود است، اما توانایی کامل کردن فعالیت‌های روزمره، از جمله حرکت بالای سر، به سرعت در حال بهبود است.
 
تشخیص شانه منجمد
تشخیص این بیماری با گرفتن شرح حال دقیق و معاینه کامل بیمار است. عکس شانه معمولاً طبیعی است. MRI،  CT Scan و … لازم نیست و معمولاً جواب همه آنها طبیعی است، اگر چه در MRI شواهدی برای این بیماری قابل پیدا کردن هست. به همین خاطر است که اگر بیمار توسط پزشک خوب معاینه نشود، این بیماری تشخیص داده نمی شود؛ مثلاً اگر MRI گردن یک دیسک مشکل دار بطور اتفاقی دیده شود( که در حقیقت علامتی هم ندارد و علت درد بیمار هم نیست)، تشخیص بیماری دیسک گردن گذاشته می شود و بیمار به غلط درمان می گردد و چه بسا دیسک گردنش عمل هم بشود.
یک حالت بسیار شایع و مهم اینست که در خیلی از این بیماران تاندون روتاتور کاف شانه هم نیمه پارگی و یا پارگی کامل دارد که بخصوص در MRI دیده می شود.حالا اگر این بیمار خوب بررسی و معاینه نشده باشد، به غلط تشخیص پارگی تاندون گذاشته می شود و درمان می گردد. اگر وقتی شانه منجمد است تاندونش عمل شود نتیجه بسیار بد خواهد شد؛ نه تنها بهتر نمی شود که بسیار بدتر خواهد شد و مدتهای طولانی باید درمان شود و شاید هم جراحی شود که شانه منجمدش بهبود یابد.
 
درمان
بیماری بسیار ناتوان کننده است و می‌تواند تا یک سال ادامه یابد. درمان آن شامل استفاده از داروهای ضدالتهابی غیراستروییدی و تجویز فیزیوتراپی بصورت انجام حرکات کششی می‌باشد، هدف، کاهش درد و بهبود حرکات مفصل است. تزریق داخل مفصلی کورتیکواستروئید‌ها نیز از دیگر درمان‌هاست.درموارد مقاوم به درمان و محدودیت شدید حرکتی ممکنست درمانهای دیگر مثل آزاد کردن چسبندگی با آرتروسکپی، دستکاری مفصل (Manipulation) با بیهوشی و جراحی باز، نیاز باشد.